Bilo da je u pitanju dio vjerske prakse ili odlazak u laboratoriju za test krvi, osobama koje imaju dijabetes je potreban izuzetan oprez kada preskaču obroke.  Gladovanje može narušiti delikatnu ravnotežu hrane, vode i nivoa glukoze u krvi na potencijalno veoma štetne načine.

Bezbjednost  na prvom mjestu

Ukoliko imate dijabetes, post predstavlja značajan rizik, kaže prof. dr Katalin Brigs Erli, dijetolog i sertifikovani edukator za dijabetes, docent biomedicinskih nauka na Pacifik Nortvest Univerzitetu zdravstvenih nauka (Pacific Northwest University of Health Sciences).

Većina istraživanja vezanih za post i dijabetes vezana su za Ramazan, koji zahtijeva gladovanje od izlaska do zalaska sunca tokom 29 ili 30 dana. Komentar objavljen 2010. godine u časopisu Diabetes Care realizovan u saradnji sa Američkom asocijacijom dijabetičara (American Diabetes Association – ADA) fokusirao se na post za vrijeme Ramazana, iako su mnoga od postavljenih pitanja relevantna i za druge vrste posta. Komentar kaže da je “najčešće, medicinska preporuka da ne preduzima post” ako imate dijabetes.

U radu se konstatuje da je post iz duhovnih razloga ipak lična odluka, ali da ona ipak treba da ima u vidu  smjernice koje daju organi zdravstvene zaštite. Studija je utvrdila da 43 odsto ljudi s dijabetesom tipa 1 i 79 odsto ljudi s dijabetesom tipa 2 iz 13 islamskih zemalja poste u vrijeme Ramazana. Imajući to u vidu, pitanje posta sigurno postaje prioritet za osobe sa dijabetesom i njihove ljekare.

“Ukoliko imate dijabetes, prvo treba da razgovarate sa svojim ljekarom o postu”, kaže Erli, a neki stručnjaci radi povećanja bezbjednosti preporučuju obavljanje detaljnih medicinskih pretraga prije posta. Ako razmatrate da postite, razgovarajte sa svojim ljekarom o planu uzimanja lijekova, ishrane, i hidratacije. Redovno praćenje glukoze u krvi tokom posta je ključ za izbjegavanje  opasnosti po zdravlje.

Zdravstveni rizici kombinacije dijabetes + post

Uzdržavanje od hrane kada uzimate insulin ili neke druge lijekove za dijabetes može povećati rizik od hipoglikemije (niskog nivoa šećera u krvi). Studija provedena na osobama sa dijabetesom koji poste tokom Ramazana je utvrdila da je rizik hospitalizacije zbog hipoglikemije povećan za 4,7 puta kod osoba s dijabetesom tipa 1 i 7,5 puta kod onih sa tipom 2.

Trudnice i osobe sa istorijom hipoglikemije, ketoacidoze (komplikacija vrlo visokog nivoa glukoze u krvi), ili sa lošom kontrolom glukoze u krvi smatraju se grupama veoma visokog rizika. Teški fizički rad i bolest mogu takođe osobu svrstati u ovu grupu.

Pri vjerskim postovima koji zahtijevaju apstinenciju od vode, kao što je slučaj sa Ramazanom, dehidracija može povećati rizik ozbiljnih komplikacija među podložnim ljudima, kao što su oni s bolestima bubrega ili srca. “U ekstremnim slučajevima, elektroliti mogu da ‘polude’ i pogoršaju probleme”, rekla je Erli.

Visok nivo glukoze u krvi takođe može biti problem za vrijeme posta. Ljudi često smanjuju upotrebu lijekova dok poste kako bi smanjili opasnost od hipoglikemije. Bez hrane, jetra oslobađa pohranjenu glukozu za energiju. Obje stvari doprinose visokom nivou glukoze u krvi. U jednoj studiji, istraživači su pronašli petostruko povećanje broja slučajeva teške hiperglikemije kod ljudi s dijabetesom tipa 2 koji su postili tokom Ramazana i trostruko povećanje kod osoba s tipom 1.

Prekid posta

Možda je najvažniji dio posta sa dijabetesom znati kada treba da se odustane. Stručnjaci preporučuju trenutni prekid ako se javi hipoglikemija (obično se definiše kao nivo glukoze u krvi manji od 70 mg / dl). U slučaju niskog šećera, važno je da se post prekine brzo i tretira unošenjem hrane ili pića koja sadrži ugljikohidrate.

Gladovanje takođe treba da prestane ukoliko nivo glukoze u krvi skoči iznad 300 mg / dl. Neki drugi znakovi da je vrijeme za prestanak uglavnom uključuju “zdrav razum “, kaže Erli, dakle, treba slušati svoje tijelo. Na primjer, ako vaš urin postane taman, to je znak da postajete stvarno dehidrirani.

“Teška glavobolja, mučnina i povraćanje su znaci da biste trebali prekinuti s postom “, kaže Erli. Vjerske vođe uglavnom se slažu s tim da post ne treba da stvori nepotrebne poteškoće ili dovede u situacije opasne po život. Pronalaženje dubokog smislenog duhovnog iskustva može doći i iz drugih izvora osim onih koje vas dovode u opasnost.

Aspekti posta

Planirajte sa svojim ljekarom kako da se nosite sa ovim uobičajenim situacijama koje uključuju post.

Fiziološki post
Ponekad, kada ljekari govore o “postu”, misle samo na period tokom kojeg ne jedete zato što spavate. Prva stvar koju učinite ujutru bi trebala da bude provjera nivoa šećera u krvi.

Religijski post
Mnoge religije uključuju dane posta, a metode posta variraju ovisno o vjerskim stajalištima. Neke vrste posta mogu uključivati uzdržavanje od hrane i vode tokom jednog ili više dana, dok druge mogu zahtijevati da treba izbjegavati određene supstance, kao što su ulje, hrana životinjskog porijekla ili alkohol.

Medicinski post
Operacije i drugi postupci koji zahtijevaju anesteziju često zahtijevaju da osoba posti zbog opasnosti od udisanja ili gušenja svarene hrane tokom postupka; voda, međutim, može biti dozvoljena. Neki testovi krvi, kao što su oni za holesterol, mogu zahtijevati da osoba ne jede tokom 8 ili 12 sati.

Post u cilju očuvanja zdravlja
Neki dokazi ukazuju na to da post svakog drugog dana može imati zdravstvene prednosti slično ograničenju kalorija, iako dugoročne studije još nisu urađene. Takozvani “čisti dani” i druge prakse nalik napost su popularne u alternativnoj medicini kao način “detoksikacije” tijela, iako naučni dokazi ne podržavaju ovu praksu.

Neželjeni post
Ponekad se slučajno preskoči obrok, jer osoba postaje rastrojena i zaboravlja da jede ili je bez novca da plati hranu.