Hormon kortizol učestvuje u regulaciji metabolizma ugljikohidrata, masti i proteina, ima svoju ulogu pri stresu i upali, te u različitoj mjeri djeluje na brojne organske sisteme u ljudskom tijelu. Kortizol se izlučuje kao odgovor na lučenje adrenokortikotropnog hormona iz hipofize te na psihički ili fizički stres, stoga se često naziva hormonom stresa.

Povišeni kortizol

Kada je kortizol hronično povišen nastaje problem, naše tijelo stalno dobija signal da je u opasnosti te se pokreće niz odbrambenih mehanizama na biohemijskom nivou što dovodi u konačnici do neželjenih posljedica visokog nivoa kortizola:

• povećanje glukoze u krvi,
• povišen krvni pritisak,
• poremećen rad štitne žlijezde,
• lupanje srca,
• poremećaj menstrualnog ciklusa kod žena,
• pretilost (nakupljanje masnih naslaga oko struka),
• snižavanje nivoa testosterona,
• smanjenje količine mišićnog tkiva,
• poremećaj raspoloženja, depresija…

Osoba koja pati od visokog nivoa kortizola u krvi osjeća pojačanu glad, želju za slatkim i slanim, ne može se opustiti, osjećaj unutarnjeg nemira, euforičnost, anksioznost, nesanicu, buđenje noću i znojenje. Tu su i misli koje neprestano naviru, iracionalni strahovi te osjećaj stalne napetosti.

Nizak nivo kortizola

Niska razina kortizola posljedica je dugoročne povišene razine kortizola i zadnja je faza rada preopterećenog sistema za regulaciju stresa. Organizam se iscrpljuje. Među posljedicama niskog nivoa kortizola nailazimo na probleme s elektrolitima, fibromijalgijom, sindromom hroničnog umora, gubitak koštane mase i moguće frakture te sindrom izgaranja.

Kako prevenirati probleme sa kortizolom?

U današnjem stilu života je potrebno pronaći adekvatnu harmoniju između poslovnih i porodičnih obaveza, raznih želja te svojih realnih mogućnosti. Nastojati koliko je god moguće naći vremena za relaksaciju, pravilnu prehranu, fizičku aktivnost, dovoljno sna, druženje s dragim ljudima, smanjiti unos psihostimulansa poput alkohola, kofeina i drugih sredstava koji „održavaju budnost“. Takođe folna kiselina, vitamin B5, vitamin C i riblje ulje mogu smanjiti nivo kortizola povećanog stresom, a mogu se naći u hrani poput ribe, mahunarkama, integralnim žitaricama, sjemenu suncokreta, voću i povrću.